Κεντρικός άξονας η προσωπική και η οικουμενική πάλη και πλάνη. «Η ζωή ως αμφιβολία»
που παραμένει αναλλοίωτη και πάσης εποχής, όπως επισημαίνει ο εκδότης Μανόλης Βελιτζανίδης σε μια εισαγωγή η οποία αποτελεί και ένα μικρό εξαιρετικό δοκίμιο. Με αναφορές στα ιδεολογικά και λογοτεχνικά ρεύματα της εποχής, στους πολέμους και στις αναταραχές που καθόρισαν το έργο αλλά και τη ζωή του συγγραφέα. Με ειδική μνεία στον «Μεγάλο Ιεροεξεταστή» που υπήρξε και παραμένει φύσει και θέσει ένα αίνιγμα. Στο μυθιστόρημα ο ανάλγητος πατέρας και η εξίσου ανάλγητη εποχή, ο αθώος Αλιόσα που ενσαρκώνει όπως ο Πρίγκιπας Μίσκιν στον «Ηλίθιο» την απόλυτη καλοσύνη και η ελπίδα του στάρετς Ζωσιμά, ο πλανημένος και πλάνης Μίτια και ο ορθολογιστής Ιβάν, ένας κόσμος που δύει ταυτοχρόνως με εκείνον που άδηλα ανατέλλει.
Η πραγματικότητα που είναι ασύλληπτη όταν είναι νωρίς, εξάλλου: «Πόσες ιδέες υπήρξαν στον κόσμο, στην ανθρώπινη ιστορία, που ήταν αδιανόητες δέκα χρόνια προτού εμφανιστούν, και οι οποίες εμφανίζονται αναπάντεχα όταν έφτανε η μυστική ώρα τους;» Με την επώδυνη διαπίστωση «ότι στ' αλήθεια ο καθένας μας είναι ένοχος απέναντι σε όλους και για όλα». Ο συγκλονιστικός μονόλογος του Ιεροεξεταστή, μια καρδιά που φλέγεται δεν γίνεται παρά να αμφιβάλει. Η ψυχική εξορία, η απομόνωση, η έλλειψη οράματος, νοήματος καλύτερα και συνοχής, «παντού στις μέρες μας ο ανθρώπινος νους αρχίζει να μην αντιλαμβάνεται ότι η αληθινή ασφάλεια του ατόμου βρίσκεται όχι στην προσωπική μεμονωμένη προσπάθειά του, αλλά στην κοινή ανθρώπινη ολότητα. Όμως θα έρθει οπωσδήποτε το τέλος αυτού του τρομαχτικού απομονωτισμού, κι όλοι θα καταλάβουν με μιας πόσο αφύσικα έχει απομονωθεί ο ένας απ' τον άλλο», αυτό το απόσπασμα ακόμα και σήμερα πόσο μας χαρακτηρίζει και μας καθορίζει. Κορυφαίες «στιγμές του μυθιστορήματος» οι αφηγήσεις και η ζωή του στάρετς Ζωσιμά και ο Μεγάλος Ιεροεξεταστής, ο κόσμος που πιστεύει κι ελπίζει, κι ο άλλος που αγωνίζεται και αμφιβάλει.
Οι αντιφάσεις στ' αδέλφια Καραμαζόφ και η αέναη μάχη του φωτός με το σκοτάδι.
που παραμένει αναλλοίωτη και πάσης εποχής, όπως επισημαίνει ο εκδότης Μανόλης Βελιτζανίδης σε μια εισαγωγή η οποία αποτελεί και ένα μικρό εξαιρετικό δοκίμιο. Με αναφορές στα ιδεολογικά και λογοτεχνικά ρεύματα της εποχής, στους πολέμους και στις αναταραχές που καθόρισαν το έργο αλλά και τη ζωή του συγγραφέα. Με ειδική μνεία στον «Μεγάλο Ιεροεξεταστή» που υπήρξε και παραμένει φύσει και θέσει ένα αίνιγμα. Στο μυθιστόρημα ο ανάλγητος πατέρας και η εξίσου ανάλγητη εποχή, ο αθώος Αλιόσα που ενσαρκώνει όπως ο Πρίγκιπας Μίσκιν στον «Ηλίθιο» την απόλυτη καλοσύνη και η ελπίδα του στάρετς Ζωσιμά, ο πλανημένος και πλάνης Μίτια και ο ορθολογιστής Ιβάν, ένας κόσμος που δύει ταυτοχρόνως με εκείνον που άδηλα ανατέλλει.
Η πραγματικότητα που είναι ασύλληπτη όταν είναι νωρίς, εξάλλου: «Πόσες ιδέες υπήρξαν στον κόσμο, στην ανθρώπινη ιστορία, που ήταν αδιανόητες δέκα χρόνια προτού εμφανιστούν, και οι οποίες εμφανίζονται αναπάντεχα όταν έφτανε η μυστική ώρα τους;» Με την επώδυνη διαπίστωση «ότι στ' αλήθεια ο καθένας μας είναι ένοχος απέναντι σε όλους και για όλα». Ο συγκλονιστικός μονόλογος του Ιεροεξεταστή, μια καρδιά που φλέγεται δεν γίνεται παρά να αμφιβάλει. Η ψυχική εξορία, η απομόνωση, η έλλειψη οράματος, νοήματος καλύτερα και συνοχής, «παντού στις μέρες μας ο ανθρώπινος νους αρχίζει να μην αντιλαμβάνεται ότι η αληθινή ασφάλεια του ατόμου βρίσκεται όχι στην προσωπική μεμονωμένη προσπάθειά του, αλλά στην κοινή ανθρώπινη ολότητα. Όμως θα έρθει οπωσδήποτε το τέλος αυτού του τρομαχτικού απομονωτισμού, κι όλοι θα καταλάβουν με μιας πόσο αφύσικα έχει απομονωθεί ο ένας απ' τον άλλο», αυτό το απόσπασμα ακόμα και σήμερα πόσο μας χαρακτηρίζει και μας καθορίζει. Κορυφαίες «στιγμές του μυθιστορήματος» οι αφηγήσεις και η ζωή του στάρετς Ζωσιμά και ο Μεγάλος Ιεροεξεταστής, ο κόσμος που πιστεύει κι ελπίζει, κι ο άλλος που αγωνίζεται και αμφιβάλει.
Οι αντιφάσεις στ' αδέλφια Καραμαζόφ και η αέναη μάχη του φωτός με το σκοτάδι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου